Projekt 1 - Często Zadawane Pytania (FAQ)
Zobacz najczęściej zadawane pytania dotyczące wzw typu C
Pytania ze strony JPOZ (nie włączonych do badania):
- Jakie są kryteria doboru jednostek do współpracy w ramach Projektu? Czy istnieje możliwość zgłoszenia się do udziału w Projekcie?
W ramach Projektu zaplanowano nawiązanie współpracy z około 50 ośrodkami podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w 10 województwach (dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, podlaskie, podkarpackie, pomorskie i zachodniopomorskie). Zaproszenia wysyłane są jedynie do jednostek wybranych na drodze losowania. W sytuacji braku zgody, zaproszenia są wysyłane do kolejnych ośrodków znajdujących się na wylosowanej liście. Niestety nie istnieje możliwość włączenia jednostek spoza ww. listy.
Pytania ze strony pacjentów:
- Czy mogę uczestniczyć w Projekcie? Uważam, że mam wskazania do badania w kierunku HCV, a poprzednie wyniki były niejasne?
Niestety nie mamy możliwości wykonywania indywidualnej diagnostyki w kierunku HCV w ramach Projektu. Projekt zapobieganie zakażeniom HCV jest prowadzony we współpracy z wybranymi jednostkami podstawowej opieki zdrowotnej oraz oddziałami położniczymi wymienionymi na stronie internetowej (http://www.hcv.pzh.gov.pl/Page/projekt-1-1/projekt-1-realizatorzy-projektu oraz http://www.hcv.pzh.gov.pl/Page/projekt-3-1/realizatorzy-projektu-2/jednostki-wspolrealizujace-projekt) wśród pacjentów tych jednostek, według ściśle określonej procedury. Projekt obejmuje standardową diagnostykę, skierowaną na badania przesiewowe. W przypadku niejasności diagnostycznych badania powinny być wykonane normalnym trybem w konsultacji ze specjalistą.
Pytania ze strony JPOZ włączonych do badania:
- Na czym polega rekrutacja pacjentów do Projektu? Jakie są kryteria wyłączenia pacjentów?
Rekrutacja pacjentów w Projekcie opiera się na doborze losowym osób z listy świadczeniobiorców. Do badania nie mogą być włączone osoby poniżej 18 r.ż., osoby, od których nie uzyskano świadomej zgody na udział w badaniu oraz osoby z przebytym/ aktualnym zakażeniem HCV znajdujące się pod opieką poradni chorób zakaźnych.
- - Na czym polega dobór losowy pacjentów? Czy pacjenci powinni być dobierani wyłącznie według zasad określonych w procedurze?
Pacjenci powinni być wybierani w sposób systematyczny z rejestru pełnoletnich pacjentów jednostki POZ. Dobór pacjentów jest uzależniony od organizacji rejestru w danej placówce. Sposoby doboru pacjentów, tj. lista losowo wybranych numerów spośród
numerów pacjentów w rejestrze, co 10 pacjent z rejestru świadczeniobiorców (lub w
przypadku grupowania pacjentów wg rocznika urodzenia – co 10 pacjent z każdego
rocznika) zostały wskazane przykładowo.
Czy istnieje możliwość włączania do badania ochotników, jeśli zostaną oni dobrani losowo?
Niestety, nie. Procedura badania zakłada włączanie do badania osób losowo wybranych z rejestru wszystkich pacjentów jednostki POZ. Taki sposób doboru pacjentów ma na celu dotarcie do jak najszerszej grupy osób, a nie tylko tych, którzy z różnych powodów sami są zainteresowani badaniem. Wśród ochotników mogą być osoby podejrzewające u siebie zakażenie z powodu wcześniejszych narażeń, o których wiedzą lub osoby częściej bywające w przychodni z powodu innych chorób.
- -
Czy pacjenta, który został wylosowany do programu HCV, a wcześniej był zakażony wirusem HCV można włączyć do projektu ?Czy osoby wcześniej badane w kierunku HCV (np. dawcy krwi), powinny być włączane do badania?
Wcześniejsze badanie w kierunku HCV lub wykryte zakażenie nie powinny być powodem wyłączenia, z wyjątkiem pacjentów zakażonych HCV pozostających aktualnie pod opieką poradni chorób zakaźnych. Do zakażenia mogło dojść w czasie, który upłynął od ostatniego badania (większość zakażeń przebiega bezobjawowo). Niektóre osoby, u których wykryto wcześniej przeciwciała anty-HCV nie szukały dalszej pomocy medycznej lub bagatelizowały uzyskany wynik, a u części mogło dojść do samoistnej eliminacji wirusa.
- - Czy badanie jest przeprowadzane metodą RNA (genetyczną)?
Wszyscy włączeni do badania pacjenci są badani w kierunku obecności przeciwciał anty-HCV. Próbki dodatnie, tzn. te, w których stwierdzono obecność przeciwciał anty-HCV są następnie badane testem molekularnym PCR w celu oznaczenia obecności RNA wirusa. Wszystkie wyniki badań są przesyłane do jednostki POZ.
- - Jak należy postępować z osobami z otoczenia domowego pacjenta, które są zadeklarowane do innej przychodni? Czy osoby te są traktowane na takich samych warunkach jak pacjenci podstawowi?
Zgodnie z procedurą, zaproszenie do udziału w badaniu należy skierować do wszystkich osób (także dzieci) z otoczenia domowego pacjentów, u których wykryto zakażenie, niezależnie od tego, czy są zadeklarowani do tej samej przychodni. Postępowanie z osobami z otoczenia domowego jest takie samo jak z osobami wylosowanymi z rejestru POZ. Różnice pojawiają się dopiero w przypadku wykrycia zakażenia u tych osób - jeżeli są one spoza danej jednostki POZ należy wydać wyniki badań z zaleceniem zwrócenia się do lekarza właściwej jednostki POZ.
- - Czy pacjent kierowany na badanie w kierunku zakażenia HCV powinien być na czczo?
Nie jest wymagane szczególne przygotowanie pacjenta do badania, tzn. nie musi on pozostawać na czczo, jednak powinno się unikać spożywania obfitego posiłku bezpośrednio przed badaniem.
- - Czy można pacjentom pobrać 4 ml krwi, a nie 5 ml jak zostało określone w procedurze?
Materiałem do badania jest surowica w niezbędnej ilości ok. 1 ml, dlatego w przypadku trudności w uzyskaniu krwi w zalecanej objętości 5 ml, można pobrać mniejszą ilość krwi, wystarczającą do otrzymania ok. 1 ml surowicy.
- - Jaki czas powinien upłynąć od momentu pobrania krwi do momentu wirowania?
Surowicę należy oddzielić jak najszybciej po pobraniu krwi; gdy pobrany materiał przechowywany jest w temperaturze pokojowej probówka z krwią powinna być przekazana do laboratorium w celu odwirowania w czasie nie dłuższym niż 2 godziny od jej pozyskania. Gdy pobrany materiał przechowywany jest w temperaturze 5°C(±3°C)
- krew powinna być odwirowana w czasie do 12 godzin od pobrania.
- - Czy wyniki badań pacjentów powinny być przekazywane pacjentom czy przechowywane w dokumentacji medycznej?
Wyniki badań należy przekazać pacjentom, jednak w dokumentacji medycznej powinien być odnotowany wynik wraz z datą badania.
- - Na czym polega monitorowanie pacjentów z potwierdzonym zakażeniem HCV (w JPOZ)? Jaki jest zakres badań rutynowych i innych badań diagnostycznych zlecanych pacjentowi zakażonemu przez lekarza?
Pacjent z potwierdzonym zakażeniem HCV powinien być umówiony na kolejną wizytę, w trakcie której lekarz poinformuje pacjenta o wyniku badania (anty-HCV i HCV-RNA), przedstawi interpretację otrzymanego wyniku oraz poinformuje o dalszym postępowaniu. Lekarz powinien także przedstawić zalecenia dotyczące zapobiegania zakażeniu osób z bliskiego kontaktu, ocenić aktualny stan zdrowia, oraz w razie wskazań skierować pacjenta do specjalisty. Lekarz POZ zleca badania rutynowe i inne badania diagnostyczne wymagane w specjalistycznej poradni chorób zakaźnych (jeśli są wymagane); każdy pacjent z wykrytym zakażeniem powinien mieć oznaczoną aktywność transaminaz. Przykładowy zestaw wymaganych badań: morfologia krwi + płytki, biochemia, transaminazy, GGTP, białko i frakcje, cholesterol, bilirubina, PT + INR, USG jamy brzusznej. Zestaw wymaganych badań może być różny w zależności od poradni, w części poradni wszystkie niezbędne badania są zlecane podczas I wizyty u specjalisty. Przed wydaniem skierowania należy zasięgnąć informacji w odpowiedniej Poradni Chorób Zakaźnych. Wyniki wybranych badań należy odnotować w formularzu monitorowania badania.
- - Czy istnieje możliwość włączenia do badania pacjentów nie objętych ubezpieczeniem?
Rekrutacja do projektu następuje w oparciu o listę pacjentów zarejestrowanych do JPOZ, więc nie przewiduje włączenia osób nieubezpieczonych. Jednakże domownicy lub partnerzy pacjenta, u którego wykryte zostanie zakażenie, mogą być nieubezpieczeni. W tej sytuacji należy zaoferować badanie w kierunku HCV informując pacjenta, że w przypadku wyniku dodatniego może mieć kłopoty z dostaniem się do opieki specjalistycznej i udzielić mu informacji na temat możliwości uzyskania ubezpieczenia np. poprzez wydziały opieki społecznej.
- - Jak należy postępować z pacjentem, u którego wykryto jedynie przeciwciała anty-HCV?
Obecność przeciwciał przy ujemnym wyniku badania HCV-RNA u nieleczonej osoby najczęściej świadczy o samoistnej eliminacji wirusa. Taki wynik badania może się również zdarzyć u niewielkiej grupy osób z obecnym zakażeniem, w związku z wahaniami poziomu wiremii (liczby kopii wirusa we krwi). Z drugiej strony u pewnego odsetka osób wynik badania przeciwciał anty-HCV może być fałszywie dodatni, choć nigdy nie mieli kontaktu z wirusem. Z powyższych powodów zaleca się powtórzenie badań po upływie kilku miesięcy.